สายสุขภาพระวัง! แนะสวมถุงมือล้างผักสด ป้องกันพยาธิไชผ่านผิวหนัง

แฟนเพจ PDRC ศูนย์วิจัยโรคปรสิต สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี เปิดเผยถึงงานวิจัยล่าสุดตีพิมพ์เกี่ยวกับ “การสำรวจผักที่วางขายตามตลาด” ตรวจพบการปนเปื้อนพยาธิสูงถึง 35.1% และมีพยาธิที่สามารถไชผ่านผิวหนังเราได้ จำเป็นต้องล้างด้วยน้ำยาล้างผัก และสวมใส่ถุงมือขณะล้างผักที่ซื้อจากตลาด

จากการสำรวจของ Punsawad C และคณะ (2019) เก็บผักจากตลาดในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช จำนวน 265 ตัวอย่าง ประกอบไปด้วย ผักสะระแหน่, สลัด, ผักชีไทย, หอม, ใบบัวบก, ขึ้นฉ่ายฝรั่ง, ผักกาดขาวจีน, ผักชีฝรั่ง, โหระพา และผักบุ้งจีน พบการปนเปื้อนพยาธิในผักจำนวน 93 ตัวอย่าง

โดยพบว่ามีพยาธิปากขอสูงสุด 42.9% รองลงมาคือ พยาธิเส้นด้าย 10.6% พยาธิแส้ม้า 2.6% พยาธิไส้เดือน 2.6% และพยาธิไส้เดือนสุนัข 2.6% สำหรับผักที่พบการปนเปื้อนพยาธิมากที่สุด มีดังนี้

ผักขึ้นฉ่ายฝรั่ง 63.3%
สะระแหน่ 60%
ใบบัวบก 57.1%
ผักชีไทย 44.8%
หอม 43.3%
ผักชีฝรั่ง 36.7%
ผักกาดขาวจีน 23.3%
ผักสลัด 20.0%
โหระพา 10.0%
ผักบุ้งจีน 6.7%

การสำรวจการปนเปื้อนพยาธิในผักในต่างประเทศก็มีรายงานเช่นกัน อาทิ เวียดนาม พบ 26% (Uga S และคณะ 2009) ฟิลิปปินส์ 45.0% (Sia Su G และคณะ 2012) อิหร่าน 32.6% (Fallah AA และคณะ 2012) โปแลนด์ 34.7% (Klapec T และคณะ 2012)

จะเห็นว่าผักชนิดต่างๆ ที่วางขายตามตลาดทั่วไป มีการปนเปื้อนพยาธิจำนวนมากพอสมควร ดังนั้นการนำมาบริโภคสด จำเป็นต้องล้างด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ น้ำยาล้างผัก อาทิ น้ำส้มสายชู โดยแช่ให้นานมากยิ่งขึ้น อย่างน้อย 30 นาที แล้วล้างด้วยน้ำสะอาด ขณะเดียวกันก็ต้องสวมถุงมือด้วย เพราะพยาธิปากขอและพยาธิเส้นด้ายสามารถไชผ่านผิวหนังเราได้

ทั้งนี้ทางเพจเคยเปิดเผยการศึกษาการปนเปื้อนตัวอ่อนพยาธิตัวกลมในผักชนิดต่างๆ และประสิทธิภาพของการล้างผักด้วยวิธีต่างๆ โดยมีผักที่นำมาทดสอบจำนวน 160 ตัวอย่าง ประกอบด้วย มิ้นต์ โหระพา เครส ผักชีฝรั่ง เห็ด หัวไชเท้า ต้นหอมจีน และกระเทียมป่า แบ่งเป็น 4 กลุ่ม กลุ่มละ 40 ตัวอย่าง ประกอบด้วย น้ำสะอาด น้ำส้มสายชู 1% และน้ำยาฆ่าเชื้อโรค 5 หยด ในน้ำ 5 ลิตร เป็นเวลา 30 นาที เปรียบเทียบกับผักที่ไม่ล้าง

จากการตรวจผักทั้งหมดหลังการล้างด้วยวิธีต่างๆ พบการปนเปื้อนพยาธิในกลุ่มต่างๆ มีความแตกต่างกัน ดังนี้

ผักที่ไม่ล้าง 33 ตัวอย่าง (82.5%)
น้ำสะอาด 13 ตัวอย่าง (32.5%)
น้ำส้มสายชู 5 ตัวอย่าง (12.5%)
น้ำยาฆ่าเชื้อ 2 ตัวอย่าง (0.5%)

จากการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า การล้างด้วยน้ำสะอาดมีการปนเปื้อนเชื้อสูงกว่าการล้างด้วยน้ำส้มสายชูและน้ำยาฆ่าเชื้อ (P < 0.05) พบการปนเปื้อนสูงในต้นหอมจีน และกระเทียมป่า น้อยสุดในหัวไชเท้า ดังนั้นการล้างผักจึงมีความจำเป็นต้องล้างด้วยน้ำส้มสายชูหรือน้ำยาฆ่าเชื้อเป็นสิ่งที่ต้องทำ เมื่อท่านต้องการทานสดๆ.